Is é Met Éireann Seirbhís Náisiúnta Meitéareolaíochta na hÉireann agus ar cheann de na róil is tábhachtaí atá aige tá réamhaisnéisí agus rabhaidh aimsire a eisiúint d’Éirinn. Is é an sainordú príomha atá ag an tSeirbhís Aimsire Phoiblí ná beatha a chosaint agus sábháilteacht na saoránach a chinntiú. Tacaíonn an tseirbhís freisin le gníomhaíochtaí na saoránach agus gníomhaireachtaí eile chun damáiste do mhaoin a mhaolú agus chun cur isteach ar ghníomhaíocht gheilleagrach a laghdú agus sa chaoi sin tacú le cinntí a dhéanamh maidir le teagmhais aimsire.
Eisíonn Met Éireann a phríomhshraith rabhadh idir 10am agus meán lae agus déantar iad a nuashonrú más gá de réir mar a bhíonn faisnéis nua ar fáil. Go ginearálta, ní eiseofar rabhaidh níos mó ná 48 uair an chloig roimh an drochaimsir a bhfuiltear ag súil leis ach eisítear comhairle faoi ghuaiseacha a d’fhéadfadh a bheith ann suas le seachtain roimh ré.
Braitheann tionchair ghaoithe, báistí agus sneachta srl. ar shuíomh na háite, ar chúrsaí aimsire a bhí ann le déanaí, ar an bhail atá ar an talamh, an t-am den bhliain atá ann agus fad an teagmhais. Go háirithe, is féidir le huainiú agus leis an áit ina dtarlaíonn ag teagmhas millteach drochaimsire dul i bhfeidhm go mór ar an tionchar a d’fhéadfadh a bheith aige ar an tsochaí nó ar an ngeilleagar.
Tá an códú datha a úsáideann Met Éireann ag teacht go hiomlán le dea-chleachtas idirnáisiúnta agus le córas Meteoalarm na hEorpa (www.meteoalarm.eu)
| Buí Ní bheidh aimsir neamhghnách ann. Contúirt logánta. |
| Flannbhuí Annamh. Contúirteach/a chuirfidh isteach go mór ar chúrsaí |
| Dearg Fíorannamh. Thar a bheith contúirteach/millteach |
Grúpa Náisiúnta Comhordaithe Éigeandála (GNCÉ)
Is iad na hÚdaráis Áitiúla na príomhghníomhaireachtaí chun comhordú a dhéanamh ar an bhfreagra a bhíonn le tabhairt ar éigeandálaí drochaimsire. Sa chás go meastar go mbeidh tionchar ag éigeandálaí aimsire ar shábháilteacht an phobail ar an leibhéal náisiúnta, glaonn an Oifig Pleanála Éigeandála ar an Ionad Náisiúnta Comhordaithe Éigeandálaí (NECG) ar iarratas ón Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta. Is í sin an Phríomhroinn Rialtais a dhéileálann le héigeandálaí aimsire.
Grúpa Náisiúnta Comhordaithe Éigeandála (GNCÉ)
Soláthraíonn Met Éireann na mionteagaisc aimsire don NECG, trína dtugtar le chéile gach Roinn Rialtais agus gníomhaireachta agus eagraíocht ábhartha, chun tacú leis an bhfreagra a thabharfar go háitiúil agus chun comhordú a chinntiú ar fud an “Rialtais Uile” le linn na héigeandála.
Comhairlí Aimsire
Eisítear Comhairlí Aimsire suas le seachtain roimh ré chun faisnéis luath a sholáthar maidir le drochaimsir a d’fhéadfadh a bheith baolach. Is féidir iad a eisiúint freisin nuair a chruthaíonn dálaí éagsúla aimsire guais shuntasach agus iad ag gníomhú le chéile, m.sh. gaoth nach gcruthódh guais ann féin ach a d’fhéadfadh baol tuilte a chruthú dá shéidfeadh sí nuair a bheadh taoidí arda agus borradh farraige ann. D’fhéadfaí comhairle aimsire a eisiúint freisin le faisnéis a thabhairt faoi threo agus luas na gaoithe nuair a bheadh baol ann maidir le luaithreamhán bolcánach teacht ar an ngaoth. D’fhéadfaí iad a eisiúint freisin chun comhairle a thabhairt maidir le méideanna móra báistí a bhfuiltear ag súil leo sa mheántéarma le linn tréimhse an-athraitheach aimsire, nuair is eol go bhfuil ithreacha báite le huisce cheana féin. Is faoi bhreithiúnas Meitéareolaithe/Réamhaisnéiseoirí Met Éireann a bhíonn sé i gcónaí rabhaidh aimsire agus comhairlí aimsire a eisiúint.
Cathain a eiseofar Rabhaidh Aimsire?
Go ginearálta eiseofar Rabhaidh Aimsire nuair a bheifear ag súil le dálaí aimsire a chomhlíonann na tairseacha mionsonraithe thíos laistigh de thréimhse 48 uair an chloig. Beidh ar an réamhaisnéiseoir cinneadh a dhéanamh faoi dhéine fhéideartha na ndálaí aimsire agus an dóchúlacht go dtarlóidh siad. D’fhéadfadh sé a bheith riachtanach uaireanta Rabhaidh Aimsire a eisiúint maidir le tréimhse níos faide ná na 48 uair an chloig (mar shampla i gcás deireadh seachtainí, tréimhsí saoire), má bhíonn dóthain cinnteachta le fáil faoin scéal ó scrúdú na gcairteacha aimsire. De ghnáth, áfach, bainfear úsáid as Comhairle Aimsire (féach thuas) chun drochaimsir a fhógairt i leith tréimhse níos faide ná 48 uaire an chloig agus ní bhainfidh siad ach le guaiseacha aimsire “Flannbhuí” nó “Dearg”.
Ós rud é go ndírítear sna Rabhaidh Aimsire ar “Thionchair” aimsire a d’fhéadfadh a bheith ann seachas ar na luachanna uimhriúla atá ag gnéithe éagsúla na haimsire iad féin, d’fhéadfadh sé a bheith oiriúnach uaireanta rabhaidh a eisiúint ag leibhéal níos airde ná mar a bhfuiltear ag súil leis go cinnte. Mar shampla, nuair a bhítear ag súil le báisteach throm nach sásódh go díreach na critéir maidir le “Rabhaidh Flannbhuí” ach a d’fhéadfadh tuilte suntasacha a chruthú toisc go bhfuil an talamh báite le huisce cheana féin, nó toisc go mbeadh báisteach, gaoth agus taoide ard ann ag an am céanna cois cósta.
Critéir maidir le Rabhaidh Aimsire
Tá na critéir maidir leis na leibhéil éagsúla rabhaidh (Buí, Flannbhuí agus Dearg) agus na gnéithe éagsúla aimsire leagtha amach sna táblaí thíos. Is treoirlínte láidre iad na critéir uimhriúla seo ach braitheann tionchair ghaoithe, báistí agus sneachta srl. ar shuíomh na háite, ar chúrsaí aimsire le déanaí, ar an bhail atá ar an talamh, an t-am den bhliain atá ann agus fad an teagmhais.
| STÁDAS BUÍ
Ní chruthaíonn an aimsir baol don phobal i gcoitinne ach d’fhéadfadh sí a bheith contúirteach i gceantair ar leith. Bí ar an eolas faoi na dálaí meitéareolaíochta agus seiceáil an bhfuil tú i mbaol de bharr do chineál gníomhaíochta nó an suíomh faoi leith ina bhfuil tú. Ná cuir tú féin i mbaol más féidir leat é a sheachaint. |
| An Ghaoth Meánluas: 10 nóiméad Séideán: 1 nóiméad |
Meánluasanna go forleathan idir 50 agus 65km/u Séideáin forleathana idir 90 agus 110km/u |
| Rabhaidh Ghaoithe Cois Cósta Meánluasanna suas le 30 muirmhíle amach ón gcósta |
Fórsa Gála 8 go Fórsa Gála Láidir 9. |
| Báisteach Is féidir suas lena dhá oiread báistí titim ar fhánaí níos airde ar thaobh na gaoithe agus braithfidh an tionchar ar rudaí mar thaise na talún. |
20mm – 30mm i 6 uaire nó níos lú. 30mm – 40mm i 12 uair nó níos lú. 30mm – 50mm i 24 uair an chloig |
| Sneachta/Oighear | 3cm nó níos mó i 24 uair an chloig |
| Teocht Íseal/Oighear | Táthar ag súil gurb é lúide 3C nó lúide 4C an teocht aeir is ísle thar limistéar leathan (beidh luachanna níos ísle i gceantair ar leith). Dromchlaí contúirteacha mar gheall ar oighear agus/nó sneachta ina luí orthu. Cúrsaí ag feabhsú. |
| Teocht Ard | >27/15/>27 Táthar ag súil le huasmhéideanna os cionn 27C agus íosmhéideanna os cionn 15C thar tréimhse 36 uair an chloig. |
| Stoirm Thóirní | Stoirmeacha toirní in áiteanna/tintreach/báisteach throm. |
| Ceo (nó ceo seaca) | Ceo trom thar limistéar leathan nó paistí ceo seaca in áiteanna. |
| STÁDAS FLANNBHUÍ
Dálaí aimsire contúirteacha, neamhchoitianta a d’fhéadfadh beatha agus maoin a chur i mbaol. Ullmhaigh tú féin chuige ar bhealach cuí ag brath ar do shuíomh agus ar do ghníomhaíocht. D’fhéadfaí tionchar suntasach a imirt ar gach duine agus maoin sna limistéir a bhuailfear. Seiceáil do ghníomhaíocht/an rud atá beartaithe agus cuir siar é nó cur ar ceal é de réir mar is cuí. |
| An Ghaoth Meánluas: 10 nóiméad Séideán: 1 nóiméad |
Meánluasanna go forleathan idir 65 agus 80km/u Séideáin fhorleathana idir 110 agus 130km/u |
| Rabhaidh Ghaoithe Cois Cósta Meánluasanna suas le 30 muirmhíle amach ón gcósta |
Stoirm Fórsa 10 |
| Báisteach Is féidir suas lena dhá oiread báistí titim ar fhánaí níos airde ar thaobh na gaoithe agus braithfidh an tionchar ar rudaí mar thaise na talún. |
30mm – 50mm i 6 uaire nó níos lú. 40mm – 60mm i 12 uair nó níos lú. 50mm – 80mm i 24 uair an chloig |
| Sneachta/Oighear | 3cm nó níos mó i 6 uaire 5cm nó níos mó i 12 uair 10cm nó níos mó i 24 uair an chloig |
| Low Temperature/Ice | Táthar ag súil le híosteocht aeir ó lúide 5C go lúide 10C (nó níos ísle) thar limistéar leathan. Dromchlaí contúirteacha mar gheall ar oighear agus/nó sneachta ina luí orthu/báisteach sheaca. Cúrsaí seasmhach |
| Teocht Íseal/Oighear | >30/20/>30/20/>30 Uasmhéideanna os cionn 30C ar feadh trí lá agus íosmhéideanna 20C ar feadh dhá oíche (i ndiaidh a chéile) |
| Stoirm Thóirní | Stoirmeacha forleathana toirní/an-tintreach/báisteach throm/déanfaidh clocha móra sneachta damáiste |
| Ceo (nó ceo seaca) | Leanfaidh ceo trom/ceo seaca ar aghaidh thar limistéar leathan a chruthóidh guais shuntasach, fhorleathan tiomána ar phríomhbhealaí náisiúnta. |
| STÁDAS DEARG
Dálaí aimsire neamhchoitianta agus an-chontúirteach de bharr feiniméin dhiana mheitéareolaíochta. Déan rud éigin chun tú féin agus do mhaoin a chosaint. Lean na treoracha agus an chomhairle a thugann na húdaráis i ngach cás agus bí réidh le haghaidh bearta eisceachtúla. |
| An Ghaoth Meánluas: 10 nóiméad Séideán: 1 nóiméad |
Meánluasanna forleathana os cionn 80km/u Séideáin fhorleathana os cionn 130km/u |
| Rabhaidh Ghaoithe Cois Cósta Meánluasanna suas le 30 muirmhíle amach ón gcósta |
Stoirm Fhoréigneach Fórsa 11/Hairicín fórsa 12 |
| Báisteach Is féidir suas lena dhá oiread báistí titim ar fhánaí níos airde ar thaobh na gaoithe agus braithfidh an tionchar ar rudaí mar thaise na talún. |
Níos mó ná 50mm i 6 uaire nó níos lú. Níos mó ná 60mm i 12 uair an chloig nó níos lú. Níos mó ná 80mm i 24 uair an chloig nó níos lú |
| Sneachta/Oighear | 10cm nó níos mó i 6 uaire 15cm nó níos mó i 12 uair an chloig 30cm nó níos mó i 24 uair an chloig |
| Teocht Íseal/Oighear | Íosteocht aeir de lúide 10C (nó faoina bhun) ar feadh trí oíche as a chéile nó níos faide. Uasteocht de lúide 2C. Dromchlaí contúirteacha mar gheall ar oighear agus/nó sneachta ina luí orthu/báisteach sheaca. Is cosúil go rachaidh an scéal in olcas |
| Teocht Ard | Mar atá i gcas critéir flannbhuí, ach leanfaidh sé ar aghaidh ar feadh cúig lá agus oíche as a chéile |
| Stoirm Thóirní | Eisceachtúil |
| Ceo (nó ceo seaca) | Eisceachtúil |
Cairt Aimsire Crua
Rabhaidh Mhuirí
Eisíonn Met Éireann rabhaidh faoi ghála d’uiscí cósta na hÉireann, a meastar iad a bheith ag síneadh amach 30 míle ón imeallbhord agus Muir Éireann nó cuid di.
Rabhaidh do Bháid Bheaga
Eisítear Rabhaidh do Bháid Bheaga má réamh-mheastar go sroichfear Fórsa 6 ar Scála Beaufort (íos. 22 muirmhíle) nó suas le 10 muirmhíle amach ón gcósta.
Rabhaidh faoi Ghála
Déantar rabhaidh faoi ghálaí a eisiúint má réamh-mheastar go mbeidh gaotha ann ag Fórsa 8 ar Scála Beaufort. Déantar Rabhaidh faoi Ghála Láidir a eisiúint má réamh-mheastar go mbeidh gaotha ann a shroichfidh Fórsa 9 ar Scála Beaufort nó séideáin mhinice ag ar a laghad 52 muirmhíle.
Eisítear Rabhaidh faoi ghaotha ag an bhFórsa Stoirme má réamh-mheastar go sroichfear Fórsa 10 ar Scála Beaufort nó séideáin mhinice ag ar a laghad 61 muirmhíle.
Eisítear Rabhaidh faoi Fhórsa Stoirme Fíochmhar má réamh-mheastar go sroichfear Fórsa 11 ar Scála Beaufort nó séideáin mhinice ag ar a laghad 69 muirmhíle. Eisítear Rabhaidh faoi Fhórsa Hairicín má réamh-mheastar go sáróidh na gaotha 64 muirmhíle.
Ainmniú Stoirmeacha
Fuarthas amach go spreagtar feasacht faoi dhonacht aimsire nuair a bhaisteann Seirbhísí Náisiúnta Meitéareolaíochta ainmneacha ar stoirmeacha. Soláthraíonn sé teachtaireacht shoiléir, údarásach, chomhsheasmhach don phobal agus spreagann sé daoine chun beart a dhéanamh chun dochar dóibh féin nó dá maoin a sheachaint.
Comhoibríonn Met Éireann, Met Office na Ríochta Aontaithe agus KMNI na hÍsiltíre chun stoirmeacha a thuar agus a ainmniú. Roghnaítear na hainmneacha ó mholtaí a dhéanann an pobal agus tá siad in ord aibítre, agus roghnaítear ainm fir agus ainm mná gach re seal.
Ainmníonn Seirbhís Náisiúnta Meitéareolaíochta stoirm nuair a mheastar go mbeidh tionchar ag rabhaidh ghaoithe de Leibhéal Flannbhuí thar limistéar leathan talún. Is féidir le séideáin ar leibhéal flannbhuí nó dearg tarlú i gceantair nochta gan t-an imeacht a bheith ainmnithe.
Rabhaidh Aimsire do Thuaisceart Éireann
Taispeánann Met Éireann rabhaidh aimsire do Thuaisceart Éireann faoi láthair. Déantar é sin chun go mbeidh daoine ábalta na rabhaidh aimsire is déanaí, atá soiléir agus údarásach, d’Oileán na hÉireann a fháil in aon áit amháin. Go háirithe, táthar ag súil go gcuirfidh na rabhaidh uile-Éireann sábháilteacht na saoránach agus an tsochaí i réigiúin na teorann chun cinn.
Ní eisíonn Met Éireann rabhaidh aimsire do Thuaisceart Éireann ach cuireann sé ar taispeáint na rabhaidh do Thuaisceart Éireann a d’eisigh Met Office na Ríochta Aontaithe www.metoffice.gov.uk.
Tá rabhaidh oifigiúla aimsire do gach tír eisithe ag an tSeirbhís Náisiúnta Meitéareolaíochta. Eisíonn Met Éireann rabhaidh aimsire d’Éirinn (seachas Tuaisceart Éireann) agus eisíonn an Met Office sa Ríocht Aontaithe rabhaidh do Thuaisceart Éireann, Albain, An Bhreatain Bheag agus Sasana.
Tugtar foláireamh Ómra (nó ‘Amber’ i mBéarla) ar rabhadh Oráiste do Thuaisceart Éireann mar is é seo an códú de réir dathanna a úsáideann Met Office na Ríochta Aontaithe, is é sin Buí/Ómra/Dearg in áit na lipéad Buí/Oráiste/Dearg a úsáideann Met Éireann.
Mar gheall ar cé chomh gar dá chéile is atáimid agus ar na córais aimsire a roinnimid go rialta, oibríonn Met Éireann agus Met Office na Ríochta Aontaithe i gcomhar lena chéile maidir le stoirmeacha a thuar agus a ainmniú.
Rabhaidh Chomhshaoil
RABHADH DÚCHANA
Má thuartar go mairfidh aimsir chineálta agus thais fada go leor le go bhforbróidh spóir dhúchana prátaí agus agus go leathfaidh siad ina dhiaidh sin chuig plandaí in aice láimhe eiseoidh an réamhaisnéiseoir ar dualgas i Met Éireann Rabhadh Dúchana.
Cuimsíonn rabhadh dúchana
Na ceantair atá buailte
Fad an an tseala dúchana.
Ba chóir am a bheadh oiriúnach le haghaidh spraeála a chur in iúl roimh an seal dúchana (go hidéalach 48 uair an chloig roimh ré)
Is iad na coinníollacha spraeála is fearr ná gaotha Fórsa 3 nó níos lú (<11 kts), gan mórán báistí agus ithreacha so-ionramháilte.
Ba cheart go n-áireofaí sna rabhaidh a eisítear sa chéad choicís de Bhealtaine an tsonraíocht ‘le haghaidh barra a cuirtear go luath’
Tá an modh réamhaisnéise maidir le dúchan a úsáidtear in Éirinn bunaithe ar Rialacha Bourke, a achoimrítear mar seo a leanas:
- Méid Ama Roimh Ré (teastaíonn méid ama roimh ré sula bhforbraíonn dúchan):
Tréimhse leanúnach 12 uair an chloig le T>10°C agus RH>90% agus báisteach ag deireadh na tréimhse sin de 12 uair an chloig (±3 uair)
NÓ
Tréimhse leanúnach 16 uair an chloig le T>10 ° C agus RH>90% agus gan aon bháisteach.
- Uaireanta Éifeachtacha Dúchana (EBH):
Carntar Uaireanta Éifeachtacha Dúchána ón am a scaipeann na spóir agus a thosaíonn siad tar éis don Tréimhse Ama Roimh Ré a bheith críochnaithe.
Leanann siad ar aghaidh chomh fada agus a bhíonn coinníollacha T>10°C agus RH>90%. Leanfaidh an tréimhse dúchan fiú má tá bearnaí gearra ann (<5 uair) le coinníollacha níos fuaire nó níos tirime.
Má thuartar 10 go>12 Uaireanta Éifeachtacha Dúchana eisítear RABHADH DÚCHÁNA.
Rabhadh Dóiteáin
Eisíonn an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara rabhaidh dóiteáin/fógraí contúirte dóiteáin bunaithe ar shonraí aimsire dóiteáin le caoinchead Chóras Copernicus an Choimisiúin Eorpaigh, Lárionad Eorpach do Réamhaisnéisí Aimsire Meánraoin agus Met Éireann. https://www.agriculture.gov.ie/forestservice/firemanagement/
MÍNITHE AR THRIOMACH
SEAL TRIOMAIGH: Tréimhse 15 lá nó níos mó as a chéile is ea seal triomaigh nach mbaineann 1.0 mm nó níos mó báistí le haon cheann acu.
DEARBHTHRIOMACH: Tréimhse 15 lá nó níos mó as a chéile is ea dearbhthriomach nach mbaineann 0.2 mm nó níos mó baistí le haon cheann acu.
PÁIRT-TRIOMACH: Tréimhse 29 lá as a chéile ar a laghad is ea páirt-triomach, nach mó ná 0.2 mm an mheánbháisteach laethúil thar na laethanta sin.
Bí Ullamh Don Samhradh
Bí Ullamh Don Samhradh
Bí Ullamh Don Gheimhreadh
Bí Ullamh Don Gheimhreadh PDF
Bí UIlamh don Gheimhreadh – Treoir Maidir Le Tuilte
Rabhaidh Aimsire Met Éireann
Rabhaidh Aimsire Met Éireann
Eolas Úsáideach/Cúrsaí Tionchair
-
- Lightning strike
-
- Snow in Dublin City
-
- Flooding in Carrick on Shannon, Co. Leitrim
- D’fhéadfadh tionchar suntasach a bheith ag drochaimsir ar an tsochaí, nó ar an ngeilleagar ag braith ar an am a dtagann sí agus ar an áit ina mbíonn sí.
Frasaíocht
- Is féidir suas lena dhá oiread báistí titim ar fhánaí níos airde ar thaobh na gaoithe agus athraíonn an tionchar go mór ag braith ar rudaí mar thaise na talún.
- Is féidir le duartain thobanna báistí tulcaí agus drochléargas a chruthú agus féadfaidh gaoth ropánta chontúirteach a bheith in éineacht leo
- Is féidir le báisteach throm athrú go sneachta nuair a bhíonn na teochtaí gar do nialas (suas go thart faoi + 4C)
- Stoirmeacha Toirní: Ná déan dearmad ar na contúirtí a bhaineann le tintreach agus ná téigh ar foscadh faoi scáth fearthainne ná faoi chrann. Tá sé contúirteach a bheith amuigh ar uisce oscailte. Bí cúramach faoi fhóin línte talún agus faoi aon mhiotal atá nasctha leis an talamh. Is féidir le splanc thintrí an áit chéanna a bhualadh faoi dhó.
Gaotha
- Is féidir le gaotha a bheith níos airde ná na tairseacha rabhaidh ghinearálta i gceantair nochta mar chóstaí agus tailte arda agus freisin i roinnt ceantar íseal nuair a shéideann an ghaoth trí chúngach.
- Is féidir le tonnta arda a bheith ar lochanna agus ar feadh cóstaí
- Fainic feithiclí taobharda i ngaoithe láidre, go háirithe agus tú ag scoitheadh. Agus tú ag tiomáint feithicle taobhairde, bí ar an airdeall maidir le codanna nochta den bhóthar ina mbeidh an ghaoth níos láidre
Teochtaí
- Féadfaidh ceathanna clocha sneachta bail mharfach a chur ar bhóithre toisc go ndéanann an trácht oighear de na clocha sneachta go tapa.
- Is féidir teocht talún a bheith 10 gcéim níos ísle ná teocht an aeir
- Is féidir le ceo/oighear leanúint ar aghaidh ar feadh an lae i míonna an gheimhridh
- Ní bhíonn oighear le feiceáil i gcónaí ar bhóithre ná ar dhromchlaí
- Is féidir le teochtaí arda san oíche níos mó tionchair a imirt, go háirithe ar dhaoine leochaileacha, ná teochtaí arda i rith an lae
Na Séasúir
Sa leathsféar thuaidh, glacann lucht meitéareolaíochta leis gurb iad na trí mhí is teo, Meitheamh, Iúil agus Lúnasa, an samhradh. Is iad Bealtaine, Meitheamh agus Iúil na trí mhí is mó a scalann solas na gréine.
An Samhradh: Meitheamh/Iúil/Lúnasa
An Fómhar: Meán Fómhair/Deireadh Fómhair/Samhain
An Geimhreadh: Nollaig/Eanáir/Feabhra
An tEarrach: Márta/Aibreán/Bealtaine